گودین تپه
در تقسیمات سیاسی کشور ایران روستای گودین مرکز دهستان گودین از توابع بخش مرکزی شهرستان
کنگاور از استان کرمانشاه قرار گرفته است. به طوریکه از سه طرف در داخل استان همدان جای گرفته
از سمت شمال توسط شهرستان اسدآباد، از سمت جنوب توسط شهرستان نهاوند و از سمت مشرق توسط
شهرستان تویسرکان محدود شده و تنها از سمت غرب است که با استان کرمانشاه ارتباط می‌یابد.
از قدیمی‌ترین نشانه‌های سکونت در محل فعلی روستای گودین خرابه‌های یک قلعه قدیمی بود که در محل
به « قُلا گَپ » به معنی قلعه بزرگ هنوز هم شهرت دارد. این قلعه دارای یک دیوار گلی به ارتفاع بیش
از سه متر بود که از سمت جنوب دارای یک دروازه بوده است. چهار برج در چهار گوشه قلعه با
ارتفاعی بیش از پنج متر ساخته بودند تا از داخل آن در مواقع ضروری و یا هجوم راهزن‌ها و مهاجمین
از قلعه دفاع نمایند. در داخل این قلعه چند عمارت که با چینه و خشت گلی در دو طبقه ساخته شده بود
وجود داشت. خرابه‌های این عمارت‌ها و دیوار و برج قلعه تا قبل از انقلاب وجود داشت، گرچه در برخی
مناطق ویران شده بود اما بقایای آن بطور مشهودی قابل رویت بود. بعد از انقلاب بخشی از دیوار قلعه و
دو برج آن در نتیجه جهاد سازندگی اهالی روستا و به منظور تعریض معابر تخریب و محو گردید، سپس
بقایای آن طی سالهای بعد به طور کلی نابود و پاکسازی گردید و منازل جدید جایگزین آن شد و امروز
هیچ نشانه‌ای از آن وجود ندارد.
روستای فعلی گودین در مجاور آن قلعه و به سمت شرق به طرف دامنه کوه بتدریج گسترش یافته بود و
به چند محله تقسیم می‌شد. برخی از این محله‌ها عبارت بودند از: قُلا گَپ، محله محمود، محله چاله و
محله شیرزاد.
بالاتر از روستای گودین در دامنه کوه و در مدخل درّه‌ای به نام درّه محمود آثار و بقایای یک روستای
قدیمی وجود دارد. هر چند آثار ساختمانی این روستا در نتیجه گذشت زمان و فعالیت دیم کاری هموار شده
و محو گردیده ، اما آثار زندگی در آنجا مشهود است به طوری که گهگاه آثار دیوار و یا مدخل یک طویله
در آنجا نمایان می‌شود. درّه‌ای که روستای قدیمی در مدخل آن جای گرفته چند چشمه کوچک داشت و آب
آن تا پایین جاری بود و در استخری گلی برکه‌ای را تشکیل می‌داد. بخشی از آب این چشمه‌ها توسط یک
رشته لوله سفالی به قلعه قدیمی انتقال داده شده
بود.
جدید خود را گودین که کلمه‌ای مرکب از گود «صفت مکانی» + ین «پسوند نسبی» میباشد و به معنی
محل گود است نام نهادند .البته این تعبیر از جمله مشهورترین تعابیر بین اهالی در خصوص وجه تسمیه
گودین است.
شاید مستندترین مدارک موجود در مورد تاریخ استقرار در محل روستای گودین را بتوان از سنگ قبرهای
موجود در قبرستان این روستا پیدا نمود.با مشاهده‌ای روی تاریخ حک شده بر سنگ قبرهای قدیمی به
قدمتی بیش از دویست سال بالاتر برخورد نمی کنیم. با علم به این موضوع که قبرستان دیگری در حوالی
روستای گودین یافت نشده است، می‌توانیم قدمت سکونت در روستای گودین را به ۲۰۰ تا ۲۵۰ سال
پیش برآورد نمائیم.
گودین تپه
روستای گودین شهرت خود را در تاریخ بیشتر مرهون تپه باستانی است که در فاصله یک کیلومتری
روستا قرار گرفته است. این تپه نام خود را از روستای گودین گرفته و گودین تپه خوانده می‌شود. هیچ
پیوندی بین ساکنان باستانی گودین تپه و روستای فعلی گودین وجود ندارد و این دو تاریخی مستقل از
یکدیگر دارند.
سرپرستی پورفسور یانگ انجام گرفت و پس از آن در چندین مرحله ادامه یافت تا اینکه با شروع انقلاب
اسلامی متوقف گردید. با توجه به طبقه بندی آثار سفالی ، سنگی و استخوانی بدست آمده از حفاری‌های
صورت گرفته در گودین تپه می‌توان تاریخ استقرار انسان را در آنجا به هفت دوره تقسیم نمود. در زیر به
چکیده‌ای از این گزارش می پردازیم.
دوره هفتم (۵٫۵۰۰ – ۵٫۰۰۰ ق.م)
علامت مشخصه آن سفال ساده ایست که با ابزار آلاتی مشابه ابزار آلات مناطق غربی ایران نظیر حاجی
فیروز، کردان و علی کشسنگ چخماق با لبه‌های موازی نیز بدست آمده است.
دوره ششم (۵٫۰۰۰ – ۳٫۵۰۰ ق.م)
حفاری آن در مساحتی به ابعاد چهار در چهار متر انجام شده و آثار سفالی ساده بدست آمده از آن
همزمانی این دوره را با طبقه پنجم تپه گیان قابل مقایسه میکند. صنعت سفالگری این دوره تا
دوره چهارم گسستی ندارد.
دوره پنجم (۳٫۵۰۰ -۳٫۰۰۰ ق.م)
آثار مکشوفه این دوره عبارت از هنر سفالسازی است که با اشیاء دوره اوروک در بین النهرین قابل
مقایسه است.
دوره چهارم (۲٫۷۰۰ – ۲٫۰۰۰ ق.م)
صنعت سفال دوره چهارم گودین با صنعت سفال دوره اول و دوم برنز دقیقاً قابل قیاس است. ابزار
خاکستری رنگی که تاکنون در این حفاری پیدا شده در ایران فقط با ابزار و ادوات بدست آمده در یانیک
تپه در نزدیک تبریز مطابقت دارد.
دوره سوم (۲٫۰۰۰ – ۱٫۶۰۰ ق.م)
سفال‌های رنگی بدست آمده در این دوره با آثار سفالی رنگی بدست آمده از گیان تپه همزمان میباشد. از
حفریاتی که در محل گورستان (باستانی)گودین تپه انجام شد اشیاء مدفون انسانی و غیر انسانی بدست
آمده قدمت آنها را به دوره اول آهن منسوب می نماید.
دوره دوم (از سده هشتم تا سده چهرم ق.م)
آثار ساختمانی بدست آمده از این دوره تا حدی به ساختمان‌ها و برج وقلعه‌های ابتدای دوره اسلامی
شباهت دارد.
دوره اول
نیز مربوط به دوره اسلامی است که قشری‌ترین لایه را درگودین تپه به خود اختصاص داده است.
از آثار مکشوفه در محل دژ و گورستان باستانی تپه می‌توان به یک مجسمه و یک جام پایه دار اشاره کرد
همچنین کشف مهمی که در این ناحیه صورت گرفته گور چهار دیواری بزرگ سنگی به ابعاد سه در سه
و نیم متر بودکه سه طرف گور مذبور از دیوارهای سنگی بزرگ عمودی ساخته شده بود و طرف چهارم
آن کاملاً باز بوده است. قسمتی از سقف که باقی مانده بود از یک تخته سنگ بزرگ ساخته شده که به
صورت افقی روی دیوارها قرار داده شده بود. دو جسد انسان با مقدار زیادی اشیاء مدفون شده از داخل
گور بدست آمد و یک سفال بزرگ خرد شده در آن قرار داشت. در بیرون محوطه قبر اسکلت یک اسب
بدست آمد. این آثار با اوایل دوران سوم قابل مقایسه می‌باشند.
ساختمان دژ
تقریباً در تمام تپه دژ در منطقه کم عمق و سطحی و کمی دور تر از شهر آثاری بدست آمد که احتمالاًمتعلق به دوران سوم بوده است. در امتداد شمالی دژ دو بنای بزرگ مربوط به دوره سوم بدست آمد.
مجموعه این دو بنا عبارت از اطاق هائی باریک و مربوط به هم، چند تنور و اجاق که از لحاظ مواد
ساختمانی و نوع کار خوب ساخته شده بودند. با وجودیکه دیوارهای بنا ظاهراً بوسیله زلزله منهدم و فرو
ریخته بودند ولی مصالح ساختمانی موجود مبین قدرت ساختمانی آن دوره میباشد. هچنین چند ظرف با
نوک بلند و تیزبدست آمده که ضمن اینکه جنس و رنگ سفالها نخودی رنگ است روی آنها منقوش
میباشد. بعلاوه
چند ظرف با دستگیره‌های دوطرفه و چند ساغر پایه دار نیز از چند گور بدست آمده است.
دوم) میباشد. دیواری به طول ۶۵ قابل رویت بود که قسمت جلو آن از آجر ساخته شده بود و عرضی
متغیر بین ۳ تا ۴ متر داشت. در فاصله کمی از پشت دیوار دو برج دیده می‌شود که به اطاق ساخته شده
از خشت خام منتهی مشدند. در محوطه قسمت جنوبی برج غربی یک اتاق و یک آشپز خانه با یک تنور
نان و یک اجاق و نیز یک آخور بچشم می‌خورد. در امتداد غربی این اتاق یک تالار بزرگ پذیرائی تقریباً
به ابعاد ۲۴ متر طول وجود دارد داخل این تالار ۵ در ۶ ردیف ستونهای چوبی وجود داشته است و تکه
هائی از پایه‌های ستون‌ها بدست آمده است. در قسمت جنوبی تالار سکوهائی به عنوان نیمکت در سراسر
سه دیوار ساخته شده بود و در قسمت شمالی تالار نیز یک محل مانند تخت مخصوص نشستن شخصی
ساخته شده بود و یک آتشدان آجری بالاتر از سطح زمین و در مقابل تخت ساخته شده بود. آزمایشات و
بررسی‌های بعدی آشکار ساخت که این عمارت بر روی یک تپه کوچک ساخته شده بوده و احتمالاً مربوط
به یک پادگان نظامی و یایکی از شاهزادگان و بزرگان مادی در درّه کنگاور بوده است. تالار ستون دار
مذکور را پیشرو تالارهای آپادانا، پاسارگاد و تخت جمشید می‌دانند. یک اثر بسیار جالب برنزی در بقایای
آشپزخانه و دو تکه سفال متعلق به دوران سوم آهن میباشد نیز در کاوش‌ها بست آمده است. همچنین
یک نقش برجسته بزرگ آشوری متعلق به سارگون دوم پادشاه آشور که او را درحال استراحت نشان
می‌دهد و یک کتیبه در دامن تا خورده او دیده می‌شود
نیز در کاوشهای اطراف گودین تپه بست آمده است.
(این نوشتار تقدیم به دوست عزیزم میباشد)
همه جای ایران سرای من است