تخته نرد
و چه فلسفه زيبا و عبرت آموزي درپس آن نهان است؟
تخته نرد توسط بزرگمهرابداع شد و اما داستان پيدايشش:
در زمان پادشاهي انوشيروان خسرو پسر قباد،پادشاه هند «ديورسام بزرگ» براي سنجش خرد
و دانايي ايرانيان و اثبات برتري خود ،شطرنجي را که مهره هاي آن از زمرد و ياقوتسرخ بود،
به همراه هدايايي نفيس به دربارايران فرستاد و «تخت ريتوس» دانا را نيزگماردۀ انجام اين کار ساخت.
او درنامه‌اي به پادشاه ايران نوشت:
«از آنجا که شما شاهنشاه ما هستيد، دانايان شما نيزبايد از دانايان ما برتر باشند.
پس يا روش و شيوهء آنچه را که به نزد شما فرستاده‌ايم(شطرنج) بازگوييدو يا پس از اين ساو و باجبراي ما بفرستيد».
شاه ايران پس از خواندن نامه چهل روز زمان خواست و هيچ يک ازدانايان در اين چند روز چاره و
روش آن رانيافت، تا اينکه روز چهلم بزرگمهر كه جوانترين وزير انوشيروان بود به پا خاست و
گفت: «اين شطرنج را چون ميدان جنگ ساخته‌اند كه دو طرف با مهره هاي خود با همميجنگندو هر كدام خرد و دورانديشي بيشتري داشته باشد، پيروز مي‌شود.»
ورازهاي کامل بازي شطرنج و روش چيدن مهره ها را گفت.
شاهنشاه سه بار بر او درود فرستاد ودوازده هزار سکه به او پاداش داد. پس از آن
«تخت ريتوس» با بزرگمهر به بازي پرداخت.بزرگمهر سه بار بر تخت ريتوس پيروز شد. روزبعد بزرگمهر تخت ريتوس را به نزد خود خواند
و وسيلۀ بازي ديگري را نشان داد و گفت: اگرشما اين را پاسخ داديد ما باجگزار شما ميشويمو اگر نتوانستيد بايد باجگزار ما باشيد.» ديورسام چهل روز زمان خواست، اماهيچ يک از دانايان آن
سرزمين نتوانستند «وين اردشير» را چاره گشايي کنند و به اين ترتيب شاه هندوستان پذيرفت كه
باجگزارايران باشد.
30 مهره : نشان گر 30
شبانه روز يک ماه
24 خانه : نشان گر 24 ساعت شبانه روز
4 قسمت زمين : 4 فصل سال5 دست بازي : 5 وقت يک شبانه روز
2 رنگ سياه و سپيد : شب و روزهر طرف زمين 12 خانه دارد : 12 ماه سال
تخته نرد : کره زمين
زمين بازي : اسمان
تاس : ستاره بخت و اقبال گردش تاس ها : گردش اياممهره ها: انسان ها
گردش مهره در زمين: حرکت انسان ها (زندگي )برداشتن مهره در پايان هر بازي : مرگ انسانها
اعداد تاس :
1 : يکتايي و خداپرستي
2 : اسمان و زمين
3 : پندار نيک ؛ گفتار نيک ، کردار نيک4 : شمال ، جنوب، شرق، غرب
5: خورشيد ؛ ماه ، ستاره ، اتش ، رعد6 : شش روز افرينش
همه جای ایران سرای من است