جشن مهرگان
دومین جشن بزرگ ملی-دینی ایرانیان «مهرگان» بود که در روز 10 مهر ،روزی که نام روز وماه
یکی بود،جشن گرفته میشد و مانند نوروز سه جنبه نجومی (طبیعی) ،تاریخی،و دینی داشت.
ازنظر نجومی،مهرگان چند روز پس از اعتدال پاییزی جشن گرفته میشود (اعتدال پاییزی اوّل مهر
صورت میگیرد) و جشن برداشت محصولات کشاورزی است.
از نظر تاریخی در این روز نیروی داد وراستی به سرکردگی کاوه آهنگر بر آرتش دروغ وستمگری
آژدی دهاک پیروز شد و فریدون به شاهی رسید. مبارزه راستی ودروغ،داد وستم در ایران ریشه
دینی دارد و همه جشن های ملی هم به گونه ای این مبارزه و پیروزی نهایی حق بر نا حق را نشان
میدهد.ولی ،در تاریخ مهرگان این جنبه درخشندگی ویژه ای دارد.
از نظر دینی و فرهنگ ایرانی مهر یا میترا به معنای فروغ خورشید و مهر و دوستی است.
همچنین مهر نگهبان پیمان و هشدار دهنده به پیمان شکنان است.
جشن مهرگان همانند نوروز از فروغمندترین نمودهای فرهنگ ایرانی است.مهر یکی از خدایان
پیش از زرتشت بود که پس از زرتشت به فرشتۀ آفریدۀ اهورا مزدا در آمد.روشنایی و مهر،
همیشه با روشنایی بی پایان خدایی یکی بوده اند.
چون نورکه ازمهرجدا هست وجدا نیست عالم همه آیا خدا هـــــست وخدا نــــیست
ما پرتو حقیم وهم اویــــــیم ونه اویــــیم چون نورکه ازمهر جدا هست وجدا نیست
به روایتی تاجگذاری اردشیر بابکان هم مقارن با جشن مهرگان بود.بدون دو دلی،پادشاهان هخامنشی
،اشکانی وساسانی جشن مهرگان را بزرگ میداشتند،در روزگار ما به مناسبت آغاز سال تحصیلی و
گشایش آموزشگاه ها در آغاز مهر، جشن مهرگان جشن فرهنگی اعلام شده بود.همچنین میتوان آن را
به عنوان جشن کشاورزان،جشن ملی نگاهداشت. زرتشتیان ایران همیشه این جشن را با شکوه
ویژه ای برگزار کرده و می کنند.
بنی امیه با تعصب ضد ایرانی در روز مهرگان،زرتشتیان را مجبور می کردند هدایایی تقدیم کنند
ومقدار این هدایا را جرجی زیدان در کتاب تمدن اسلامی،پنج تا ده میلیون درهم ذکر کرده است.
ابو مسلم خراسانی،برمکیان ودولت مردان زمان عباسیان،در گرفتن جشن مهرگان پافشاری داشتند.
این روز بر همۀ زرتشتیان عزیز مبارک باد.
همه جای ایران سرای من است